Dinsdag 31 januari vond het eerste besluit van 2023 plaats. Vanuit Amersfoort2014 hebben we in goede samenwerking met andere ‘oppositiepartijen’ een aantal moties en amendementen gemaakt, behorend bij het agendapunt over de jeugdbescherming. Helaas hebben twee moties en twee amendementen het niet gehaald. Onze Maaike ervaarde de behandeling van dit oh zo belangrijke agendapunt als ‘coalitie tegen oppositie’.
Juist dat is iets waar zij als inhoudsbeest en het belang van de inwoner voorop, moeite mee heeft. Ze hoopt dat deze ervaring een incident is en de inwoners en inhoud weer voorop komen te staan. In onderstaand stuk geeft Maaike en inkijkje in haar beschouwing van afgelopen dinsdag.
Tja, een raadsvergadering waar mijn ‘kindje’ op de agenda staat: de jeugdbescherming. Al eerder bespraken we het rapport van de Rekenkamer. De Rekenkamer heeft, op verzoek van de vorige raad, onderzoek gedaan naar de ervaringen van ouders over de jeugdbescherming in Amersfoort. Door de Rekenkamer zijn verschillende aanbevelingen gedaan. Ik voel mij als een vis in het water in dit onderwerp en heb het rapport aandachtig gelezen en tot mij door laten dringen. Hier heb ik de verhalen die ik heb gehoord van ouders en jeugdigen en mijn eigen ervaringen bij op geteld. En zo kwam ik tot een aantal moties en amendementen. Erg blij was en ben ik met de samenwerking met een aantal andere partijen. Dus speciale dank aan Marleen (VVD), Ina (Beter Amersfoort), Rachida (PvdA) en Judith (SP) voor het samen optrekken!
Helaas heeft maar één motie van mij het gehaald. De andere twee moties en twee amendementen hebben het niet gehaald. Over ’t algemeen stemden 15 raadsleden (oppositie) voor en 23 raadsleden (coalitie) tegen. Ik vind dat oprecht jammer van de inhoud, dus voor de mensen om wie het gaat. Waren die amendementen en moties dan zo geen belangrijke verbetering voor het gemeentelijk beleid? Ik vind natuurlijk van wel. Maar waar gaan ze dan over?
Voor de mensen die geen tijd en/of zin hebben om een heel stuk te lezen, zal ik hieronder eerst mijn langere verhaal samenvatten. Wil je mijn echte beschouwing lezen? Dan raad ik je aan om het langere deel te lezen.
Samenvatting
- Het lijkt er met de huidige stemuitslag op dat inwoners bij de jeugdbescherming niet voorop staan en de raad geen duidelijke besluiten wil nemen c.q. duidelijke kaders wil stellen
- Het voelde als ‘coalitie’ tegen ‘oppositie’, in plaats van inhoudelijk beargumenteerd voor of tegen door de raad als hoogste bestuursorgaan van de gemeente
- Worden inwoners wel beschouwd als volwaardige gesprekspartner, zoals dit in het coalitieakkoord staat?
- De definitie van ‘het stellen van kaders’ verschilt kennelijk, maar wat houdt dat eigenlijk in?
- Inhoudelijk waren het goede moties en amendementen, werd door een meerderheid onderschreven. De kritiek was dat de inhoud te veel in detail ging. Daarom kon de coalitie niet mee gaan. Dit is wel makkelijk gezegd. Men heeft ruim 2 weken de tijd gehad om op de lijn te komen, om samen te onderzoeken hoe we de inhoud gezamenlijk na zouden kunnen streven. Dit is niet gebeurd. Gemiste kans!
- Er waren ook een paar lekkere tegenstrijdigheden en ‘grappige’ opvallendheden. Die benoem ik ook in het langere stuk
Amendement Duidelijke besluiten
Een ieder die mij kent, weet dat ik van duidelijkheid en transparantie houd. De gemeenteraad heeft nu besloten: ‘Verzoek het college de mogelijkheid van een onafhankelijk cliëntondersteuner en juridische ondersteuning meer onder de aandacht te brengen en voor die ondersteuning voldoende middelen vrij te maken’. Uhm, oké. Dus het moet meer onder de aandacht worden gebracht. Mooi natuurlijk en helemaal mee eens! Maar voldoende middelen? Het impliceert dat dit nu niet het geval is? Daarom heb ik doorgevraagd tijdens eerdere besprekingen.
In die eerdere besprekingen noemde de Rekenkamer dat het niet zozeer zou gaan om ‘voldoende middelen’, maar dat het vooral gaat om de communicatie en bekendheid. Daarom heb ik voorgesteld om er een duidelijke aanbeveling van te maken. Namelijk:
1. Verzoek het college de mogelijkheid van een onafhankelijke cliëntondersteuning en hun recht
op juridische ondersteuning, meer onder de aandacht te brengen.
2. Verzoek het college de mogelijkheid van het doen van aanspraak op een tegemoetkoming
c.q. vergoeding voor de eigen bijdrage van de toevoeging, meer onder de aandacht te
brengen.
Onafhankelijke cliëntondersteuning is in principe al goed geregeld door de gemeente, incl. dekking etc. Juridische ondersteuning in dergelijke procedures vindt veelal plaats door een advocaat. Het inschakelen van een advocaat kost natuurlijk geld. Daarvoor kunnen mensen een toevoeging aanvragen bij de Raad voor Rechtsbijstand. Er geldt dan wel een eigen bijdrage. De hoogte van die eigen bijdrage is afhankelijk van de hoogte van het inkomen. Voor sommige mensen is het betalen van die eigen bijdrage helaas ingewikkeld. Omdat ik rechtszekerheid belangrijk vind, moet het voor iedereen mogelijk zijn om zich in situaties bij te kunnen laten staan. Helemaal als er door de overheid in wordt gegrepen. Want lieve mensen, laten we niet vergeten, daar is hier sprake van!
Ondanks dat de wethouder aangaf geen bezwaar te hebben tegen dit amendement, stemde toch de hele coalitie tegen! Wat? Ja.. U zult wellicht net zo verbaasd zijn als dat ik dat was. Naar het schijnt is de coalitie per definitie (of uit principe, het is maar hoe je het wil noemen) tegen het amenderen (dus het wijzigen) van aanbevelingen van de Rekenkamer. We zouden de aanbevelingen niet ‘politiek’ moeten willen maken. Maar, wat is er dan ‘politiek’ aan duidelijkheid? Daarnaast was het volgens het CDA zelfs procedureel niet zuiver, om aanbevelingen te amenderen.
Lieve collega’s uit de raad.. De Rekenkamer heeft aanbevelingen gedaan en opgenomen in het rapport. Vervolgens zijn deze aanbevelingen opgenomen in het raadsvoorstel waar wij als gemeenteraad over moesten besluiten. Ze stonden opgenomen als beslispunten en waren zo geformuleerd dat de raad het college verzoekt om. Oftewel: wij als raad verzoeken dus het college. Als je dat verzoek wil aanpassen, dan is er technisch gezien écht maar 1 vorm: een amendement. Dit had ‘gewoon’ nagevraagd kunnen worden bij onze deskundigen van de griffie.
Conclusie wat mij betreft: De Amersfoortse coalitie straalt uit dat ze geen duidelijke besluiten wil nemen, maar wel impliciete besluiten waar de inwoner niets mee kan. Met als reden dat je aanbevelingen van de Rekenkamer niet amendeert. Ja, inwoner voorop! Leuk hé, die nieuwe open bestuurscultuur?!
Amendement Start lokaal
Zoals ik ook al aangaf tijdens de raadsvergadering zelf, we kunnen veel dimdammen over de juiste vorm. Maar dat zou ‘blablabla’ zijn en dat willen we toch niet? Oftewel: laten we kijken naar de inhoud. De Rekenkamer adviseerde om een seminar te organiseren met de 25 andere gemeenten uit de regio om een inhoudelijk gesprek te voeren over de toekomst van de jeugdbescherming, daarbij inbegrepen een reflectie op de gewenste kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad inzake de jeugdbescherming. En om vervolgens, zowel lokaal als op het niveau van de regio Utrecht, de taken en rollen te herijken.
In de commissie van 10 januari 2023 gaf ik al aan dat we wel het gesprek in de regio kunnen voeren, maar we naar mijn idee toch echt beter eerst als Amersfoort dit gesprek moeten voeren. En pas daarna in de regio. Dat was dan ook onze toevoeging. Leek ons het gemakkelijkste om dit om de vorm van een amendement te doen. Had ook in een motie gekund natuurlijk.
Weet u wat hier zo grappig is? De wethouder ontraadde de motie vanwege het stukje over het herijken van de taken en rollen. Terwijl dit nota bene over is genomen uit de aanbeveling van de Rekenkamer! Zoals ik al schreef, er was enkel een toevoeging om het gesprek vooral eerst lokaal te voeren. Opmerkelijk dat de coalitie geen amendement had gemaakt om juist die passage uit de aanbeveling te halen, waardoor juist die passage is blijven staan. Oh nee, eigenlijk is het heel logisch, want je amendeert geen aanbevelingen van de Rekenkamer. Overigens ben ik wel blij dat het amendement van Beter Amersfoort wél (krap) is aangenomen!! Het kan dus toch!
Motie Doe het samen
Deze is gelukkig unaniem aangenomen. De wethouder gaf aan dat ze dit mee gaat nemen in het regionale gesprek. Dat is voor ons echt onvoldoende. Het gaat om een Amersfoorts rapport en ook het plan van aanpak zal gericht moeten zijn op Amersfoort. We hopen maar dat het college niet wegloopt voor haar verantwoordelijkheid voor de Amersfoortse inwoners en het ‘over de schutting kiept’ bij de regio.
Motie Praten met ouders en jeugdigen i.p.v. over hen
Hulde aan de Partij voor de Dieren! Als enige coalitiepartij stemden zij voor. De rest van de coalitie vond het zo’n gedetailleerde motie dat ze aangaven dat we onze rol als raad toch beter moeten kennen. Wij als raad zijn van de kaders, het college en de partners zijn van de uitvoering. Maar wacht. Ik denk dat we hier te maken hebben met een definitiekwestie, met als hamvraag: ‘Wat is de definitie van het stellen van kaders?’ Mijn definitie en doel van het stellen van kaders is om voor inwoners te doen wat nodig is om hun wereld een beetje mooier te maken en dat we hier als raad vervolgens ook op kunnen controleren. En dan is het cirkeltje weer rond. Is er niet zeer recent een dossier voorbij gekomen waarbij iedereen zich afvroeg ‘Hadden we hier niet meer/andere kaders moeten stellen?’ Iets met de GGiD waardoor nu enorm veel geld is weggegooid? Afijn, de kaders die ik, samen met een aantal andere partijen, mee wilde geven zijn:
- Praat met ouders en jeugdigen i.p.v. over hen
- Doe dit in een fysiek gesprek (dat willen ouders volgens het Rekenkamerrapport graag)
- Tijdens dit gesprek staat een ‘warme overdracht’ (jaja, lelijk begrip, maar iedereen snapt het wel) centraal
- Iedereen krijgt dezelfde informatie voorafgaand aan het gesprek, waarbij ruimte is voor reflectie
- Ouders en evt. jeugdige worden er actief op gewezen dat ze iemand mee mogen nemen
Ik heb nog benoemd dat het ‘in aanraking komen met’ het jeugdbeschermingsproces door ouders en jeugdigen echt wordt ervaren als een life event. En dat dus o.a. duidelijkheid en transparantie erg belangrijke pijlers zijn. Net zoals rechtszekerheid waarvan later in de vergadering in een andere context nog het belang werd benadrukt.
Nu deze motie het niet heeft gehaald, voelt het dat de coalitie bovenstaande dus niet belangrijk vindt. Althans, niet om als kaders mee te geven, want ‘we hebben veel vertrouwen in het college’ en ‘dit moet onderdeel zijn van het plan van aanpak’. Maar lieve mensen, deze punten staan niet in de aanbevelingen van het Rekenkamerrapport en dus hoeft het college dit niet op te nemen in het plan van aanpak! Voor de goede orde: ook ik heb vertrouwen, want anders wordt samenwerken voor de stad wel lastig. Dus ga ik er vanuit dat de wethouder dit ook meeneemt en we deze punten ook terug gaan zien over drie maanden. Dat geldt ook voor de volgende en laatste motie.
Motie Verstevigen expertise wijkteams jeugdbescherming
Ook deze heeft het niet gehaald. Ook nu voelde het als de hele coalitie tegen ons als oppositie. Kaders die we hier mee wilden geven zijn:
- We gaan niet meer uit van ‘drang’ (je ‘mag’ meewerken, maar als je dat niet doet dan gaan we naar de rechter). Per 2025 stoppen we hiermee
- Wijkteams moeten zelf in staat zijn om het gesprek met ouders te voeren als zij (ernstige) zorgen hebben om een kind/kinderen (een jeugdbeschermingstafel)
- Als het wijkteam echt vindt dat de zorgen zo groot zijn, dat zij ook zelf in staat zijn om dit dus met ouders te bespreken, maar ook om dit zelf aan te kaarten bij de Raad voor de Kinderbescherming (dat doen ze dan via een ‘Verzoek Tot Onderzoek’ (VTO)). Zo zijn er niet nog extra ‘poppetjes’ betrokken
Ook deze motie kon niet rekenen op steun vanuit de coalitie. Zelfs nadat ik volgens mij vrij duidelijk heb uitgelegd hoe zo’n jeugdbeschermingsproces werkt, hoe dat overkomt op ouders en evt. jeugdigen en hoe ouders het verschil tussen ‘drang’ (je ‘mag) en ‘dwang’ (je moet) ervaren.
Aangegeven werd dat de wijkteams zo goed lopen, zij werken op basis van vrijwilligheid en er geen taken vanuit het gedwongen kader moeten worden toegevoegd. Nee duhuh! Daar ging het ook niet om! We willen juist meer mensen kunnen helpen op basis van vrijwilligheid en dus minder in het gedwongen kader. Daar zijn stevige wijkteams voor nodig. Wat we ook wilden is geen vermenging tussen drang en dwang. Duidelijkheid en transparantie. Als de motie dan door de wethouder wordt ontraden vanwege het feit dat de wijkteams in het vrijwillig kader werken.. Ja.. Schiet mij dan maar lek. Dan is er niet begrepen waar het dus om gaat. Dat kan natuurlijk ook zeker aan mijzelf liggen, van reflecteren word je wijs. Daarom kijk ik uit naar het plan van aanpak!
De afdronk
Natuurlijk baal ik er van, net zoals mijn mede-indieners, dat wat we hebben voorbereid het niet heeft gehaald. Helemaal ook omdat de coalitie aangaf het inhoudelijk allemaal zo sterk te vinden, maar ook detaillistisch. Daarbij zeiden ze dat we niet op de stoel van de wethouder moesten gaan zitten en dus tegen stemden. Was bij ons op de lijn gekomen, had het gesprek met ons gevoerd en dan hadden we gezamenlijk kunnen kijken hoe we de wereld een beetje mooier konden maken met de kaders om mee te geven. Ook echt een gemiste kans en we hopen toch dat dit voortaan anders gaat! Ik blijf iedereen uitnodigen om vooral samen te blijven werken voor de mensen uit onze stad. Want daarvoor zitten wij waar we zitten.
Maar nog meer balen wij voor de ouders en jeugdigen om wie het gaat, die mee hebben gewerkt aan het Rekenkameronderzoek en die te maken hebben/krijgen met het jeugdbeschermingsproces. De coalitie wil hen kennelijk niet als volwaardig gesprekspartner beschouwen, dat is wel mijn algehele afdronk. Maar staat dat nou juist niet in het coalitieakkoord? Inwoners beschouwen als volwaardige gesprekspartners?
Het college moet binnen drie maanden met een plan van aanpak komen. Wij als indieners van de amendementen en moties kijken hier reikhalzend naar uit en zullen ook dan weer positief en constructief, maar ook zeker kritisch, de stukken doornemen. Met de bril van de inwoner voorop.
Dus college en adviseurs: zet ‘m op en maak er iets moois van! Ik kijk er naar uit!
Lees ook Politiek Belicht 55 Teleurstelling bij debat jeugdbescherming (De Stadsbron)
