Voorzitter, collega’s, inwoners van Amersfoort,
Vandaag bespreken we de kadernota 2026-2029.
Een eerste blik op de begroting, en bij uitstek het moment om ideeën en richting mee te geven aan het college
In Amersfoort hebben we het over een aantal grote en complexe uitdagingen: windturbines, warmtenetten, mobiliteit, wonen, jeugdzorg, armoede bestrijding etc.
En ja, daar verzinnen we vaak grote en complexe oplossingen voor en die kosten veel geld. De grote vraag is dus, waaraan geven we ons geld uit, kan het niet eenvoudiger en creëren we wel voldoende draagvlak bij bewoners om mee te gaan in de beoogde
veranderingen?
Draagvlak creëer je door mensen te betrekken bij het proces, duidelijk te communiceren en open te staan voor feedback. Draagvlak krijg je niet door dikke rapporten op te leveren en achteraf een paar inloopavondjes in de stad te organiseren.
Met door bewoners gedragen besluiten vergroot je de kans dat je het resultaat sneller en beter realiseert. Omdat mensen meewerken in plaats van tegenwerken.
Neem parkeren en mobiliteit, we hebben allemaal het dossier nog vers in het geheugen.
Na veel tumult is de parkeerdiscussie beslecht.
Wij gaven vorig jaar al aan dat we een structurele kentering op gang moeten brengen: hoe krijg je mensen uit de auto en meer op de fiets of in het OV?
Pas het STOMP-principe toe, dat was het mantra van het Omgevingsprogramma Mobiliteit!
Maar wat zien we? Het voorzieningenniveau blijft pijnlijk achter bij het tempo waarmee de parkeervergunningen en betaald parkeren worden ingevoerd:
- De hubs komen niet van de grond en er is grote twijfel of er geld en ruimte is
- We besteden rond de 250.000 euro aan Openbaar Vervoer. Een schamel bedrag en staat totaal niet in verhouding wat de stad uitgeeft aan parkeren: 4 tot 5 miljoen per jaar.
- We zijn blij dat er 500.000 euro wordt uitgetrokken voor fietsveiligheid… maar in 2026 wordt daarvan slechts 30.000 euro uitgegeven.
- We leggen 2 miljoen euro subsidie op tafel voor deelauto’s en dit jaar 200.000 euro voor deelscooters omdat het “strategische idee” is: “dat ze er zijn.”
Volgens het STOMP-principe komt stappen, trappen en OV eerst. Wat we in praktijk doen getuigt niet van strategie, maar het is een aantal willekeurige maatregelen zonder samenhang zonder logische volgordelijkheid.
Te weinig en te laat, vindt Amersfoort2014.
Wij dienen daarom moties in voor meer investeringen in het OV en voor een versnelling van investeringen in fietsveiligheid.
Dan de discussie over de windturbines:
Fijn dat er na het nodige touwtrekken toch besloten is de OAR de tijd te geven tot en met oktober voor haar advies. Of er draagvlak is voor dit plan, is nog maar zeer de vraag.
Het lijkt immers allemaal al besloten. Met name door de eerdere uitspraak vanuit het college: “het is niet de vraag OF de windturbines er komen maar HOE ze er komen”.
Dit doet afbreuk aan de onderzoeken die momenteel nog plaatsvinden. Wij moeten als raad openstaan voor de inbreng van inhoudsdeskundigen die ons hierover naar eer en geweten proberen te informeren. En op basis daarvan een besluit nemen.
Vervolgens: het warmtenet, waar bewoners zich afvragen waar ze nu eigenlijk precies voor tekenen. Communicatie vindt plaats vanuit drie verschillende partijen, brieven van WarmteStem, Warmtebedrijf Amersfoort en de gemeente zelf…
De bewoners zien door de bomen het bos niet meer.
Toch vraagt de gemeente hen te tekenen bij het kruisje. En dus tekenen ze niet. Niet omdat ze niet willen, maar omdat ze het gewoon echt niet weten.
Met dit beleid helpen we mensen niet verder. Sterker nog, mogelijk creëren we een nieuw probleem, omdat huiseigenaren door al die onduidelijkheid voor een warmtepomp kiezen. Dat doen ze in sommige gevallen met de een aantal buren tegelijk en dat gaat problemen opleveren voor ons toch al overvolle stroomnet.
In de kadernota lezen we dat er 700.000 euro extra nodig is voor ambtenaren voor de energietransitie. Maar wat gaan zij precies doen? Er was in 2024 al 10,9 miljoen beschikbaar, voor de energietransitie waarvan vorig jaar 4 miljoen is blijven liggen.
Amersfoort2014 vraagt zich af: Waar is dat extra budget dan voor nodig en wat levert het op?
Waarom zoeken we de samenwerking met bewoners niet meer op?
De wil om energie te besparen is er bij bewoners wel degelijk, maar de communicatie, coördinatie en bereidheid tot samenwerking lijken te ontbreken bij de gemeente.
Voor 2025 blijft er volgens de zomerrapportage 600.000 euro voor het isolatie-offensief op de plank liggen, terwijl je bij een ‘offensief’ juist verwacht dat het geld opraakt. Een gemiste kans.
Amersfoort2014 pleit al jaren: werk samen met bewoners, pak de regie en zorg voor
draagvlak en duidelijkheid. NU, juist bij de aanleg van het warmtenet, voorkom het creëren van nieuwe problemen!
En dan de Cultuurtempel. Vers van de pers.
Er ligt al een routekaart in 5 stappen klaar, richting “vervolg ontwerp en realisatie”, ergens in 2027.
Maar is één centrale cultuurtempel wel de juiste oplossing om het cultuuraanbod met de stad mee te laten groeien?
Voorzien we met dit aanbod aan de behoefte waar de hele stad, de regio, wat aan heeft? Of lopen we opnieuw het risico op onbegrip en weerstand, want het gaat om heel veel geld.
Ook hier moeten we ons realiseren: gebrek aan draagvlak leidt tot weerstand, vertraging en verspilling van geld.
Amersfoort2014 zal daarom een motie indienen om eerst ideeën en behoeften uit de stad op te halen, voordat we samen een routekaart afvinken van een plan waarvan iedereen al weet wat de uitkomst is.
Over wonen staat in de kadernota min of meer: “Niks nieuws onder de zon.” Dat klinkt weinig ambitieus voor een stad met een groot woningtekort.
Het idee dat het 35%-aandeel sociale huurwoningen van nieuw te bouwen woningen onder druk komt te staan in het nieuwe omgevingsplan volkshuisvesting is onacceptabel.
Zeker met een groot ontwikkelinitiatief voor de deur zoals Bovenduist, kunnen en mogen we de 35% ambitie niet laten varen.
Ook voor deze ambitie zal Amersfoort2014 een motie indienen.
En laten we het sociaal domein niet vergeten.
Bijna de helft van onze begroting gaat hier namelijk over. In de kadernota wordt geen nieuw beleid gepresenteerd. Dat vinden wij toch wel opvallend; er liggen immers meer dan genoeg uitdagingen die we aan moeten pakken.
Er wordt wel genoemd ‘we gaan meer investeren in preventie’, maar hoe dan? De wachtlijsten in de jeugdhulp zijn op dit moment onacceptabel, waardoor de uitdagingen waar gezinnen voor staan, alleen maar groter dreigen te worden.
Ook collegeberichten en raadsinformatiebrieven staan vol met de woorden ‘goed is
goed genoeg’, maar wat betekent dat dan? Wat is goed?
Om het gesprek hierover te starten, dienen wij een motie in om te komen tot het maatschappelijke debat over wat ‘goed genoeg’ betekent.
Voorzitter, tot slot dienen wij op nog één extra motie in, in relatie tot Orange the World, omdat wij dit initiatief in Amersfoort al vele jaren actief steunen en dit ook voor de toekomst willen borgen: geweld tegen vrouwen is misdadig en onacceptabel.
Om af te ronden,
Er zijn veel uitdagingen in de stad, en de begroting van Amersfoort dreigt voor 2026 groter te worden dan die van 2025, ondanks de forse bezuinigingen die we vorig jaar probeerden door te voeren.
Vooruitlopend op de begroting 2026 zal Amersfoort2014 dus kritisch blijven kijken waar we ons geld aan uitgeven, wat we daar precies voor terugkrijgen en of bewoners enthousiast zijn om aan veranderingen mee te werken!
Aldus: wordt vervolgd voorzitter!
Dank u wel.
